Alcaldes contra unha concesión franquista para un encoro

O ministerio tramita unha presa no río Navia impulsada na ditadura

O proxecto para construír un cuarto encoro no río Navia resístese a morrer. A empresa Saltos do Navia dispón dunha concesión de 1963 para o aproveitamento hidroeléctrico do río, e intentou en varias ocasións -a penúltima en 2008- impulsar o proxecto nos Ancares, cunha forte e reiterada oposición veciñal nos municipios afectados, A Fonsagrada e Navia de Suarna en Lugo e Ibias en Asturies. Agora, a eléctrica -propiedade de Endesa e Hidroeléctrica do Cantábrico- volve á carga cun estudo de impacto ambiental que reactiva o proxecto de construción dun encoro que con 123 hectómetros cúbicos de capacidade sería o sétimo máis grande dos 41 que hai en Galicia.

"Unha presa a estas alturas non ten moito sentido. Hai que pensar no mañá, no valor de face ao futuro", sinala Argelio Fernández Queipo, alcalde socialista da Fonsagrada. "Secaría todos os vales, modificaría o microclima e deixaría zonas sen comunicación", explica. "Esperemos que a Xunta actual pronúnciese no mesmo sentido que a anterior", engade.

Alude Queipo a unhas declaracións de Emilio Pérez Touriño en 2008, cando aínda presidía a Xunta. Entón dixo ter "a plena seguridade" de que a presa non se construiría e achacou a pervivencia do plan ao "pesado lastre herdado do franquismo". A decisión, no entanto, non depende do Executivo galego, xa que as competencias na materia son do Estado. "A ver se dunha vez o ministerio retira a concesión", pide Queipo. O BNG solicitou fai dous anos que se cancelase a autorización pero de momento a licenza é válida, a pesar de que cando se concedeu os requisitos de protección ambiental eran mínimos.

O proxecto de impacto está neste momento no trámite de alegacións, que o pleno municipal de Navia xa acordou presentar. Segundo o alcalde, José Fernández (PSOE), a proposta da empresa é moi similar á anterior. "modificaron algúns aspectos para ver se llo aproban", aduce, pero é moderadamente optimista. "Queremos crer que o imos a parar", conta. Queipo tamén entende que a nova proposta de Saltos do Navia apenas variou a anterior. "Vino por encima, pero as cousas van no mesmo sentido", asegura. No anuncio publicado a finais de marzo nos boletíns oficiais de Lugo e Asturias, o caudal previsto mantense, de feito, nos 123 hectómetros da proposta anterior.

Ata a Confederación Hidrográfica do Cantábrico oponse á obra. "Tendo en conta o proxecto, a nosa posición non é favorable. Hai unha explotación excesiva no río", sinalan fontes do organismo, que depende do Ministerio de Medio Ambiente e Medio Rural e Mariño. A decisión recae, no entanto, sobre a súa Dirección Xeral de Calidade e Avaliación Ambiental, que pasará a actuar a partir do mes que vén, cando termine o prazo de alegacións.

Desde a asociación ecoloxista Adega temen que a empresa insiste co proxecto porque cre que os cambios no ministerio e a Xunta pódenlle ser favorables. "Desde que [Elena] Espiñenta chegou a Medio Ambiente, deuse un xiro de 180 graos", sinala o secretario executivo da asociación, Fins Eirexas, que do mesmo xeito que os alcaldes da Fonsagrada e Navia entende que os cambios no proxecto de impacto son moi mornos. "Só cambian pequenas décimas nas medidas", asegura.

Eirexas pon como exemplo da actitude do ministerio a ampliación da presa de Santo Estevo no Sil, que levou a Iberdrola a secar a canle do río. "Ademais a protección ambiental nos Ancares é máis difusa, porque é Reserva da Biosfera pero non ten a protección de Rede Natura do Sil", apunta, e recalca: "A Xunta dixo que os ríos galegos admiten novos aproveitamentos". A Consellería de Medio Ambiente declinou onte comentar se mantén o rexeitamento ao novo encoro no Navia ou o matiza.