Reserva da Biosfera da Unesco, (LIC) Lugar de Interese da Unión Europea, (ZEPA) Zona de Especial Protección das Aves, Rede Natura 2000, Zona Protección do Urso (Oso Pardo), ZEPVN Zona Especial Protección dos valois naturais, Reserva Nacional de Caza....

¿CANDO O PARQUE NATURAL?

viernes, 30 de abril de 2010

O Bierzo inventa o carril-vaca

O concello de Balboa abrirá un camiño valado con acceso aos prados


Balboa é un municipio do Bierzo que comparte os Ancares con Galicia. A súa poboación principal é vacúa: un milleiro de vacas por só 400 paisanos. Por iso, o seu alcalde, José Manuel G. Monteserín (PP), ten moi en conta aos animais nas súas iniciativas políticas. De momento non votan, pero dada a súa importancia demográfica, poderían solicitar calquera día destes o dereito de sufraxio. E por iso, o mesmo que outros rexedores prodíganse en acondicionar quilómetros de carril bici, Monteserín apostou por habilitar un carril vaca.




A idea é de sentido común: basta con observar a singular xeografía física e humana da zona, cos veciños repartidos entre 17 aldeas salpicadas polas montañas. O alcalde sabe que, cunha poboación envellecida, é pouco probable que aquí se organicen marchas cicloturistas para reclamar zonas de circulación para bicicletas e, postos a abrir pistas, os seus votantes estaríanlle máis agradecidos se puidesen dispor dun bonito camiño polo que levar con tranquilidade ás reses.
A medida aprobouse no pleno municipal e está orzada para a súa execución este ano. O proxecto, que suporá un investimento que rolda o millón e medio de euros, consiste en abrir un camiño valado con acceso aos prados que discorrerá en paralelo á estrada rural LE-723, nun tramo de aproximadamente cinco quilómetros entre Ambasmestas, no municipio de Veiga de Valcarce, e Balboa. O alcalde ve nesta idea a solución para resolver os problemas que supuña en tránsito de animais para a circulación de vehículos nunha estrada tan estreita, e pensa dar carpetazo así ao vello conflito entre condutores e gandeiros.
Monteserín é un rexedor singular. Gústalle dicir que é "alcalde pola cara", o cal, aínda dentro do respecto ao procedemento democrático, é certo. Nas eleccións municipais houbo empate e tiveron que botar unha moeda ao aire para desempatar por decisión xudicial. El elixiu cara.
Xunto á gandería, o turismo é o segundo alicerce da economía de Balboa. O municipio trata de sacar todo o partido ao seu patrimonio a través do proxecto Pallozas Vivas. O Concello rehabilitou unha destas construcións para convertela en bar e restaurante, que agora se explota en réxime de concesión. Os sábados ofrece cea-baile con música en vivo. En Balboa está tamén a Palloza de Chis, onde poden escoitarse concertos de música celta. Ademais, converteron algunha en establecemento de turismo rural.
Apostan pola palloza como elemento singular que pode atraer a visitantes e curiosos. Por iso, idearon un proxecto para promocionalas aproveitando o tirón do Xacobeo, iniciativa da Asociación Carozos e o municipio. A ocorrencia é nin máis nin menos que unha "palloza peregrina". A solución foi habilitar nun tráiler a montaxe dunha destas vivendas tradicionais, como fan as orquestras cos seus escenarios. Ao abrir o remolque, a palloza vese tal cal, sen que falte detalle: desde os útiles ata o lume. Así, subida nun camión, a palloza percorrerá o Camiño de Santiago en setembro, desde a Cruz de Ferro, na porta do Bierzo, ata Compostela.
"Pretendemos reivindicar a cultura rural ancaresa con representacións en cada escala da ruta, pero non queremos facer un belén, senón algo novo", explica Monteserín.
Ocorrencias non faltan neste recuncho berciano. A última foi "tunear o pavillón". Como a poboación é maior e escasean os nenos que lle dean un bo uso, acordaron converter o polideportivo en centro sociocultural multiusos. Cambiáronlle o nome pola Casa das Xentes e personalizárono para ese novo papel. Non usaron neones nin aleróns aerodinámicos, senón unha solución de tuning rústico: madeira de batea traída desde Serra de Outes. quedou ben, e verase como funciona nuns días, despois de que o presidente da Xunta de Castela e León, Juan Vicente Herrera, corte a cinta inaugural.


Tamén Asturies di non á presa

A Coordinadora Ecoloxista d'Asturies presentou alegacións ao proxecto de construción do aproveitamento hidroeléctrico do Salto de Suarna para no río Navia.

Os ecoloxistas informan de que presentaron esta alegacións na fase de Información pública relativa á solicitude de modificación de características da concesión para derivar auga do río Navia, nos termos municipais de San Antolin de Ibias (Asturies), Fonsagrada e Navia de Suarna (Galicia).

Este proxecto consiste na construción dunha presa para o aproveitamento hidroeléctrico cunha potencia instalada de 149,8 MW e un volume máximo embalsado de 123,61 hectómetros cúbicos ocupando unha superficie de 1.065 quilómetros cadrados.

Nas conclusións do Estudo de Impacto Ambiental dise que "o proxecto terá un impacto ambiental significativo sobre a geomorfología do val, vexetación e hábitats (especialmente a vexetación de ribeira e o propio hábitat fluvial), fauna e biotopos (con especial incidencia na fauna ligada ao medio hídrico e quirópteros), paisaxe (elementos paisaxísticos singulares asociados ao val fluvial dos ríos Navia e Suarna), usos (chan, recreativo, etc.) e patrimonio cultural."

A conca do Navia asturiano vén padecendo desde fai anos a presión das empresas eléctricas sobre o aproveitamento dos seus recursos, xa ten 3 grandes encoros (Salime con 266 Hm2, Doiras con 119 Hm3 e Arbon con 38 Hm3) e ademais deste proxecto teñen tamén solicitudes para realizar encoros no seu afluente o Agueria e o Pesoz.

Con este encoro ao que alegamos o río alcanzaría un 50% do seu curso embalsado.

Ademais esta actuación suporía a destrución irreversible, pola presa e a canalización, xunto ás alteracións do réxime de fluxos de superficies, de hábitat de conservación prioritaria dentro da Unión Europea (Directiva 92/43/CEE do Consello relativa á conservación de habitas naturais) non podemos esquecer que a zona esta declarada Lugar de Interese Comunitario está incluída dentro da Reserva da Biosfera río Eo, Oscos e Terras de Burón.

A posta en funcionamento deste proxecto atentaría directamente en contra do cumprimento da Directiva Marco da auga (Directiva 2000/60/CE) da Unión Europea. Directiva de obrigado cumprimento cuxa transposición en España realizouse mediante a , de 30 de decembro.

miércoles, 28 de abril de 2010

Navia alega contra o encoro, que non ve compatible con ''un espazo protexido''

Europa Press


O Concello de Navia de Suarna presentou alegacións á declaración favorable de impacto medio ambiental para a instalación dun encoro que, segundo o alcalde, o socialista José Fernández, afectaría a un espazo "protexido" que "non é compatible" coa construción dun pantano.





O proxecto expón unha presa cunha cota de 286 metros, unha capacidade de almacenamento de 123 hectómetros cúbicos e unha conca aproveitada de 1065 quilómetros cadrados entre os Ancares galegos e o límite con Ibias. A central hidroeléctrica situaríase na marxe esquerda do río Suarna en terreos da Fonsagrada.
O municipio de Navia forma parte da Rede Natura, ademais de participar na declaración de Reserva da Biosfera. Segundo destacou o alcalde, a zona é tamén "un espazo protexido de aves". Recordou que xa se denunciou esta obra, na que intervén a sociedade Saltos do Navia participada por Hidroeléctrica do Cantábrico e Electra do Viesgo, en catro ocasións, "pola forma en que querían facer o encoro".
En canto á resposta ás alegacións, dixo descoñecer cando se producirá, aínda que aclara que aínda están en prazo. José Fernández aprecia que se sumarán outros fundamentos para oporse á presa, que dirixirán "veciños e asociacións a titulo particular".
Igualmente, o rexedor destacou que no concello de Navia "sempre houbo unanimidade política" á hora de oporse ao encoro, "ben cando gobernaba o PP e antes incluso das primeiras eleccións democráticas".

jueves, 22 de abril de 2010

A crise chega ás pallozas

O inverno esnaquizou as cubertas e en Piornedo non hai noticias da Xunta

El País22/04/2010

Desde tempos de Fraga, a Xunta convocaba un concurso para reparar as cubertas de palla das pallozas de Piornedo. Era unha cita anual que non fallaba desde fai máis dunha década. Antes da primavera, co PP e co bipartito, entre febreiro e marzo, segundo os veciños, publicábase o anuncio. E como xa non queda moita xente que saiba teitar co colmo prensado de centeo as pallozas (un par de galegos que están asociados e un leonés de Balboa), Construccións Piornedo (a empresa dos dous socios) facíase co contrato sempre. Sempre ata este ano, precisamente o máis duro que sufriron Os Ancares nos últimos tempos.



Aínda que desde Vivenda aseguraron a este diario que "o trámite está en marcha", de momento, nin a empresa reparadora nin o resto dos veciños desta aldea de Cervantes lograron a mesma resposta. Avisaron da grave deterioración que presentaban as pallozas tras varios meses de ciclogénesis previstas e non anunciadas, e un día presentouse no lugar "un arquitecto", que eles supón "da Xunta", retratando co seu cámara os danos. Desde entón non obtiveron máis noticias.
Pero o tempo voa. En xullo hai que comprar a palla recentemente cultivada, e durante o verán, como moi tarde ata o mes de outubro, hai que repor con parches as enormes calvas e substituír unha boa cantidade de centeo que continúa no seu sitio pero está xa vello. Segundo Isolina Rodríguez, vogal da Asociación Cultural Teixeiro de Piornedo, agora "todas as pallozas teñen pingueiras", e as vigas centenarias de castiñeiro "están humedecidas".
José Alonso, un dos socios teitadores, conta que todos os anos recibían "uns 25.000 ou 26.000 euros" da Xunta para repor a palla que saíra voando das 14 pallozas que quedan en pé, ademais de palleiras e hórreos. Con isto compraban uns 7.000 quilos de palla de centeo "segada a man, ou con segadoras case manuais" en Astorga, unha cantidade que non alcanzaría nin para teitar de novo a superficie completa dunha palloza. En total, en Piornedo, entre casas e construcións accesorias, suman 7.000 metros cadrados de cubertas de centeo. Só unha das vivendas, a máis grande, ten xa 700 metros cadrados, cun grosor de medio metro de palla prensada.
Quizais por isto as reparacións, durante todos estes anos, "deixaron moito que desexar", critican os veciños. "Dicíanche 'chove?, porque se non chove non teitamos'. Cambiaban o mínimo, parches diminutos, e a verdade é que por parte da Administración nunca houbo control, a pesar de que Piornedo "é Ben de Interese Cultural".
Algúns veciños quéixanse de que se están usando puntas para fixar as ripias (tablillas transversais que forman unha trama, apoiadas nas terzas ou vigas) e que os cravos terminan abrindo a madeira. Ademais, a palla dos últimos tempos tampouco foi a mellor posible. A de Astorga é máis curta e máis branda que a galega, e polo tanto menos duradeira, pero en Galicia, segundo Alonso, tampouco hai campos de centeo tan grandes que produzan a cantidade que Piornedo precisa.
A mellor palla, a máis resistente, a que sempre se utilizou nos Ancares, era a que se cultivaba nos claros do monte, logo de queimar a maleza. Fai dous anos, sementouse no Incio centeo destinado precisamente á aldea prerromana de Cervantes, pero o intento fallou na fase da sega. "Non a cortaron no seu punto exacto de maduración", recorda o socio de Construccións Piornedo, que entón se desprazou ao municipio para comprobar a calidade da materia prima: "É cuestión de dez días, se non se sabe, pódese cortar ou moi verde ou pasada, e entón non vale para os teitos", explica José Alonso.
Despois hai que mallarla como toda a vida, a golpes e a man, porque de Astorga vén con bastante gran e se se coloca con el subirán os ratos a comerllo, roerán a palla e empezarán enseguida os problemas.
Na aldea non quedan máis que 30 persoas, e en breve, tras o peche xa anunciado do colexio de Donís, no que só estudan sete nenos, Piornedo promete ir a menos. A maioría das construcións xa non se usan como vivendas, senón para gardar os animais e a maquinaria agrícola. E turistas "non é que haxa moitos". "Temos mala sorte ultimamente", laméntase Isolina, propietaria, con Fuco Pérez, de Casa do Sesto, a única palloza museo.

O Courel estuda actuacións para financiar nun plan de apoio a Red Natura

La Voz 22/4/2010


O goberno municipal do Courel estuda posibles actuacións que poidan ser financiadas cunha axuda económica -aínda sen determinar- que recibirá o Concello mercé a un convenio entre o Ministerio de Medio Ambiente e a Xunta para realizar melloras nas zonas incluídas na Red Natura. Estas axudas están contempladas nun programa que se desenvolverá desde este ano ata o 2013.


A alcaldesa do Courel, Lola Castro, sinala que as actuacións que se financien con estas axudas poderían consistir no condicionamento de rutas de sendeirismo e melloras nalgúns núcleos. «Estamos a valorar diversas iniciativas que se poderían levar a cabo, pero aínda non está nada decidido porque aínda non sabemos con certeza a canto podería ascender a subvención», explicou a este respecto.


A asociación ecoloxista SOS Courel, que asegura ser consultada recentemente por técnicos da Xunta sobre posibles actuacións que poderían realizarse na zona dentro deste proxecto, considera pola súa banda que a iniciativa debería ser máis divulgada entre os veciños da zona. «De ser certo este plano ou proxecto estase a fallar, unha vez máis, de raíz, ao non sometelo como é obrigatorio á participación do público interesado (asociacións e veciños), tal e como obriga a lexislación do Estado e europea en planos e proxectos que teñen que ver co medio ambiente», din a este respecto desde o colectivo ambientalista.

martes, 20 de abril de 2010

O lobo: inimigo do gando ou reclamo turístico?

O Grupo de Acción Local Montaña de Riaño presentou o proxecto "Wolf: Wild Life & Farmers"


O pasado venres presentouse en León a primeira fase do traballo de "Wolf: Wild Life & Farmers". Trátase dun audiovisual de case 20 minutos que ten como principal obxectivo profundar no coñecemento do lobo e os seus costumes, fomentar a súa convivencia cos habitantes do medio rural, especialmente cos gandeiros, e buscar novas fórmulas para o turismo.
O presidente do grupo de acción local (GAL) Montaña de Riaño, Francisco García, o presidente do GAL Valladolid Norte (con sede en Villalón de Campos, José Andrés García Mouro e o biólogo Carlos Sanz foron os encargados de presentar este traballo no que se recollen as opinións de administracións ambientais, gandeiros afectados por ataques de lobo, axentes forestais, asociacións conservacionistas e cazadores co fin de mostrar a realidade da problemática en torno ao lobo e a coexistencia territorial en zonas de gandería extensiva das comunidades autónomas de Castela e León, Galicia e Asturies, que son das que proceden os grupos de acción local que participaron neste proxecto.
"Este DVD pretende situar ao neófito no debate xerado ao redor desta coexistencia, así como intentar buscar puntos de encontro entre os distintos axentes sociais, económicos, ambientais para lograr nos territorios soluciones e posibles aproveitamentos para este recurso en que o lobo pode converterse", aseguran os seus promotores. 



En palabras de José Andrés García Mouro, "o problema do despoboamento que actualmente sufrimos todos os municipios do medio rural afecta tamén á as especies faunísticas". Para o presidente do GAL Valladolid Norte, "necesitamos novos perfís de turistas", unha misión na que pode xogar un factor moi importante a presenza do lobo.
É o caso, por exemplo, da zamorana Sierra da Culebra, onde reside boa parte da poboación de lobos da Península e que, polo seu número, nos últimos tempo convertéronse nun reclamo para moitos turistas, que viaxan ata esta comarca coa esperanza de poder ver lobos no seu hábitat.

Para o biólogo Carlos Sanz, que fose colaborador do desaparecido Félix Rodríguez de la Fuente ("que o lobo viva onde queira e poida para que nas noites españolas non falten nunca os aullidos", dixo no seu día o mestre), en España hai actualmente en 1.500 e 2.500 exemplares de lobo, o que lle converte nun animal ameazado pero xa non en perigo de extinción.

Este proxecto que emprenderon varios grupos de acción local, e que se prolongará ata o ano 2013, contou en 2009 cunha dotación orzamentaria de 65.590 euros, subvencionados na súa totalidade polo Ministerio de Medio Ambiente e Medio Rural e Mariño a través da Rede Rural Nacional. Foi precisamente o pasado ano cando se captou o interese de grupos de acción local de Portugal, Suecia e Estonia para traballar conxuntamente neste proxecto que se presentará o 6 de maio no Parlamento Rural Sueco, que se celebrará en Sunne, na rexión de Värmland, onde existe tamén esta problemática de coexistencia entre o lobo e os profesionais do campo. Os GAL integrantes de proxecto "Wolf: Wild Life & Farmers" volveron a presentar o seu proxecto á convocatoria do MARM da Rede Rural Nacional , cun orzamento total de 545.500 euros, cos obxectivos de potenciar a figura da gandería como actividade sostible e necesaria para a mellora da biodiversidade e dos seus activos como garantes diso, pór en valor a figura do gandeiro como activo clave para a contribución ao desenvolvemento sostible e a conservación da biodiversidade, incrementar a concienciación da poboación xeral, propiciando un cambio na mentalidade "negativa" que sobre o lobo tense nos territorios rurais, expor á Comisión Europea e aos Estados Membros unha proposta de consenso que supoña unha solución, utilizando a metodoloxía Leader, promover, propor e difundir accións de compatibilidade e coexistencia entre as explotacións gandeiras e o lobo e vertebrar os distintos elementos e axentes implicados (administracións ambientais, gandeiros, cazadores, sindicatos agrarios, entidades conservacionistas, administracións locais e empresarios rurais) para buscar conxuntamente distintos aproveitamentos sostibles ao redor do recurso lobo.

Alto Narcea e Muniellos en Asturies, Adisac-La Voz, Adata, Aderisa, Adri Pombais e Macoval en Zamora, Montaña de Riaño (León), Montaña Palentina, Ancares, Courel, Montes e Vales en Lugo e o como coordinador Adri Valladolid Norte son os grupos de acción local promotores deste proxecto. A existencia do lobo ou de o urso (oso) convértese nun dos mellores indicadores de "saúde natural" dun territorio; e hai que buscar a vantaxe competitiva desta oportunidade, sen que existan prexudicados; e que ante a opinión pública sexa a gandería extensiva o símbolo e os garantes desta oportunidade para a xeración doutras actividades, produtos ou servizos nos territorios rurais", afirman.

sábado, 17 de abril de 2010

Xunta e Asoporcel colaboran na recuperación do Porco Celta

O conselleiro de Medio Rural, Samuel Juárez, asinou este venres en Lugo co presidente da Asociación de Criadores de Gando Porcino Porco Celta (Asoporcel), Manuel Losada, un convenio de colaboración para a recuperación, conservación e fomento desta raza autóctona, cuxo importe ascende a 280.000 euros, distribuídos en asignacións de 70.000 euros entre este ano e 2013.
O coordinador da asociación, José Antonio Carril, concretou que o volume de negocio dos criadores de Asoporcel é de 1,3 millóns de euros anuais ao ano. En 2009 sacrificáronse 1.000 animais, que de media alcanzaron os 140 quilos a canle. Cada quilo comercializouse a 3,20 euros.
Pola súa banda, o titular da Administración agraria galega explicou que, co acordo selado este venres, a Xunta "trata de apoiar aos criadores de porco celta" e destacou que o traballo da asociación é "a historia dun éxito na recuperación dunha raza autóctona". A este respecto, recordou que o porco celta estivo "case extinguido" en Galicia.
"Este convenio busca orientar aos gandeiros e para seguir adiante na recuperación do porco celta. De estar case extinguida, agora recupérase e ademais é un recurso económico moi importante nalgunhas zonas de Galicia, ata o punto de que é unha raza perfectamente preparada para estar nos mercados a nivel nacional", resaltou.
Progreso


Que é o Porco Celta?


A raza Celta era a máis importante en Galicia ata comezos do pasado século, sufrindo a partires de entonces unha continua reducción censal ocasionada pola importación de razas exóticas e polo cruzamento con estas; así no ano 1951 tan só un 14% do total era da raza celta para chegar posteriormente a case a desaparición no territorio nacional. Na  actualidade está incluída no Catálogo Oficial de Razas de Gando como raza autóctona de protección especial o en perigo de extinción polo Real Decreto 1682/1997, polo que se traballa arduamente na recuperación do seu censo dende a Asociación de Criadores de Gando Porcino Celta (ASOPORCEL), grazas o apoio da Consellería de Medio Rural da Xunta de Galicia.




Xamón celta a prezo de ibérico

O porco celta, empezou vendéndose en pucas carnicerías especializadas e parte como un produto de luxo: os gandeiros non se expón unha venda masiva en hipermercados e mentres a súa carne custa o dobre que a máis consumida -a de porco branco ou serrano-, os seus embutidos e salgaduras compiten en categoría co Xamon Ibérico de Bellota. O xamón desta raza autóctona galega despáchase hoxe ao mesmo prezo que o pernil de porco ibérico, e a famosa Corte Inglés vende o cuarto traseiro da marca Porco Celta A Fonsagrada, con tres anos de curación, a 70 euros.

Do mesmo xeito que o ibérico, o porco celta crece en liberdade, nos bosques de castiñeiros e carballos, en extensos terreos acoutados ricos en pastos e maizale. "mentres o porco estremeño "crece sempre ao mesmo ritmo e dá xamóns case idénticos", o galego alcanza con frecuencia pesos máis altos e non é fácil calcular o tempo de curación máis atinado. A solución non está en matar o animal cando chega a un determinado peso, porque é aos 13 meses cando se forma no seu corpo a graxa de infiltración, a apreciada veta propia do ibérico. Pero tamén do porco celta.

viernes, 16 de abril de 2010

Refraneiro do mes de Abril dos Ancares

“En abril augas mil, pero que caiban todas nun barril”
“Se queres ovellas mil, rapa en abril; se queres ovellas catro, rapa en marzo”.
“Cando entra o sol en Aries, crecen os días e múdanse os aires”.
“Choiva para vos todo o ano, e para min en abril e maio”.
“Entroido o sol, Pascua o tizón”.
“Se queres ter bon millo, por San Marcos (28 de abril) nin nacido nin no saco.
“Mañás de abril, deixa de máis durmir” (polas mañás de moita chuvia).
“Se o cuco canta o vinte de abril, é que está enfermo ou vai morrer”.
“Pascuas marcíais, fames e mortandades”.


Recollido por Xabier Lago Mestre

jueves, 15 de abril de 2010

Rutas; O Bosque de Cabanavella

Unha mostra do valor ecolóxico dos Ancares


A posición da serra dos Ancares (extremo da cordilleira Cantábrica), a gran altitude dos seus cumes e o feito de ser unha das áreas menos deterioradas de Galicia, danlle unha elevada importancia ecolóxica. Esta serra posúe algunhas das fragas máis importantes e mellor conservadas de toda Galicia. A de Cabanavella constitúe un magnífico exemplo, agachando unha boa parte da diversidade biolóxica dos Ancares.


A fraga non é só un conxunto de árbores, nela tamén hai outros seres vivos que habitan neste espacio común. Todos constitúen un sistema vital moi complexo que cómpre conservar.


Especies moi escasas en Galicia como a lagartixa das brañas (encontrada só nos Ancares e na serra do Xistral), a arcea, a lebre de Castroviejo (endémica nos Ancares), a pita do monte ou urogallo (a piques de se extinguir), ou o Urso (oso pardo) encontran nesta serra e nos seus bosques mellor conservados (como o de Cabanavella), un espléndido lugar pra seguir vivindo.


Ruta; Saíndo desde o albergue do Club Ancares chégase ao Tres Bispos pola ruta normal. Desde alí, continúase a crista en dirección ao Penarrubia pero na Golada da Trapa báixase por un camiño ata campa de Brego. A volta é polo camiño que pasa por o bosque de Cabanavella.



Distancia percorrida: 17,89 quilómetros 
Altitude min: 1.197 metros, max: 1.799 metros
Desnivel acum. subindo: 1.152 metros, baixando: 1.150 metros
Grao de dificultade: Moderado
Tempo: 7 horas 20 minutos
Finaliza no punto de partida (circular): Si