Somiedo e Os Ancares, unidos pola natureza e separados polo abismo

Salvo a erradicación de especies arbóreas non autóctonas, o parque natural asturiano permite e fomenta os usos máis frecuentes que se dan na comarca ancarina


A Voz  Ata fai 22 anos o municipio de Somiedo carecía de prazas hostaleiras e hoxe ten un milleiro; a media de vacas por explotación era de 10 e agora hai menos granxas pero fomentan que ningunha teña máis de 100 vacas; cada ano quedaban moitas casas baleiras pola emigración ou pola desaparición dos seus moradores, e hoxe, a pesar da crise, están en construción varios edificios de vivendas adquiridas por foráneos, ata procedentes da costa mediterránea, como segunda residencia.

Durante a Semana Santa deste ano a pequena capital, Pola de Sumieu, dun tamaño similar ao de Navia de Suarna, encheuse de forasteiros e a ocupación foi alta no centenar de establecementos hostaleiros repartidos polo municipio. O mesmo ocorre durante o verán e nas pontes e fins de semana longos. Cos seus 1.500 habitantes, seguramente non volverá alcanzar os 6.000 que tivo hai bastantes décadas, pero a poboación está estabilizada e o nivel de vida multiplicouse varias veces.

Antes e despois

A data de ruptura, o ano 1998, coincide coa creación do parque natural, o primeiro de Asturies e, na súa condición de experimental, ben é certo que recibiu axudas extraordinarias. O seu desenvolvemento baseouse na combinación do apoio á gandería co turismo.

Curiosamente, a normativa do parque é moito menos restritiva coa actividade gandeira que coa turística, pero causou un efecto contrario e aos foráneos non lles importa ter que renunciar a ver determinados lugares do municipio e a visitar outros camiñando.

Dos seus 38 aldeas 18 están a unha altitude superior aos 1.000 metros e algunhas superan os 1.800, pero desde ningunha pódese continuar con vehículos, e hai camiños limitados exclusivamente aos coches dos gandeiros.

Unha comparación realista entre Somiedo e os municipios lucenses de Navia de Suarna e Cervantes, nos que está proxectado o parque natural, permite botar abaixo determinados conceptos manidos, e o argumento máis utilizado, o da titularidade dos terreos, cae como un castelo de naipes. En Somiedo os terreos privados son basicamente prados situados xunto aos pobos e nas zonas baixas.

Hai un 30 por cento do terreo ocupado por montes veciñais pero aos que se accede por herdanza, e o resto son montes e pastos comunais.

O Concello de Somiedo creou 9 agrupacións de montes por parroquias, que teñen ao seu cargo a regulación dos usos de 11.600 hectáreas pastables. Son os propios gandeiros os que establecen as rotacións e sistemas de pastoreo e toman outras decisións .A maior restrición afecta a especies arbóreas non autóctonas.

Sen repoboacións

A diferenza do que ocorre na zona dos Ancares, ninguén se expón repoboar amplas zonas de piñeiros como ocorre aquí. Aínda é máis impensable que os maderistas poidan estar á fronte das reivindicacións.

En cambio, non hai trabas para o aproveitamento racional das árbores e da leña. Persoal do parque natural recoñece que antes tardaban bastante en conceder os permisos e a xente protestaba, pero agora danos case ao momento.

O Plan de Uso e Xestión, o máis importante

Máis que as circunstancias do terreo e da súa propiedade, as maiores diferenzas entre Somiedo e Os Ancares danse na actitude da poboación. O alcalde asturiano, Belarmino Fernández Fervienza, afirma tallante que se os concellos non lideran o parque é difícil que salga adiante. Pero tamén considera que os residentes teñen que estar convencidos da conveniencia da iniciativa.
En Somiedo non se xerou o debate e a polémica que hai nesta parte da montaña de Lugo porque todos eran conscientes de que na situación do municipio era difícil ir a peor, e pasou do penúltimo lugar á metade da lista da renda asturiana.

Con todo, si se debaten os plans de uso e xestión, que o propio Fernández cre cruciais porque regulan os aproveitamentos segundo as necesidades do momento e as relacións diarias. eles xa están co cuarto plan.