A extinción do urogallo galego produciuse en apenas tres decenios

O urogallo (Pita de Monte) considérase oficialmente extinguido en Galicia desde o ano 2005 e, a pesar dos esforzos da Xunta, de forma case definitiva, xa que pouco pode facerse para contrarrestar os efectos do cambio climático, causa determinante da desaparición natural da especie en toda a cordilleira Cantábrica. O último exemplar que habitou a nosa comunidade foi probablemente a femia da imaxe, inmortalizada no 2003 nos Ancares, onde o urogallo foi símbolo durante décadas. A imaxe é o símbolo que certifica a extinción real da píta de monte na comunidade.


O autor da fotografía, Jorge Layna, que entón realizaba traballos de seguimento da especie, explica que o quecemento brusco do planeta nas últimas décadas parece ser o responsable da súa extinción. «é un animal adaptado a invernos moi duros e o aumento das temperaturas pode provocar cambios nutricionais nas plantas que constitúen o seu alimento, que á súa vez repercutan na súa capacidade reprodutora. Doutra banda, tamén se observou un atraso xeneralizado do inverno, con primaveras moi chuviosas e máis frías, que afectan á mortaldade nas polladas», matiza Layna.


Hoxe, nos Ancares só quedan dous exemplares de urogallo disecados como trofeo cinexético, que poden visitarse no albergue de Cámpaa de Fieiró. O macho, espectacular polo colorido e tamaño das súas plumas, abateuno o ex presidente da Xunta Manuel Fraga, a principios dos oitenta, cando a poboación ascendía a 50 exemplares. «Un número importante para a superficie dos Ancares», valora Layna, para quen o sorprendente, máis que a propia extinción que podería ser previsible nun prazo máis longo, é o breve espazo de tempo en que se produciu. «En só tres décadas pasamos a non ter ningún urogallo. Chama a atención o esborralle de poboación que se produciu en moi poucos anos, nos últimos oitenta e primeiros noventa, sen que entón puidesen identificarse causas de entidade».


A extinción do urogallo nos Ancares, situados no extremo da súa área de distribución en Europa, ameaza con ser o preludio da súa desaparición en toda a cordilleira Cantábrica, onde a poboación descendeu un 70% desde os oitenta. De feito, o urogallo está practicamente extinguido tamén na parte oriental e central de Asturies, cunha perda de poboación dun 90%, segundo un censo deste ano. Un proxecto Life financiado pola UE achegará sete millóns de euros para evitar que a pita de monte desapareza da franxa cantábrica. E, é máis, para tratar de reintroducirla nalgún dos seus antigos hábitats, como Galicia.


«A medida que as temperaturas foron aumentando, a especie foi desaparecendo da Península, ata localizarse unicamente nos seus sistemas montañosos máis norteños. Hai abundantes referencias literarias que achegan citas de urogallo en sistemas peninsulares fai 100 e 200 anos. Na historia máis recente, só os Pireneos e a cordilleira Cantábrica contaron coa súa presenza», apunta o biólogo Jorge Layna. A Voz