Adopta un castiñeiro en Balboa

O Concello ofrece os froitos dunha árbore dos sotos da zona del que os propietarios non poidan facerse cargo a cambio do seu coidado


O Concello de Balboa, un dos máis activos do Bierzo en canto a propostas turísticas e de desenvolvemento municipal, volveu a erixirse en pioneiro en ideas destinadas a salvagardar a contorna natural dos Ancares. Nesta ocasión trátase de crear un "Banco de Castiñeiros de Balboa", co que invitan á xente a adoptar un destas árbores. O fin principal desta iniciativa pasa por preservar estas árbores, que en moitos casos están desatendidos, ben por que o propietario ten xa unha avanzada idade que lle impide coidar ben o souto ou ben por que o dono dos castiñeiros vive fóra do municipio. En todo caso, son castineiros que cada ano ofrecen uns froitos que finalmente quedan no chan porque falta alguén que o recolla.
O alcalde de Balboa, José Manuel Gutiérrez Monteserín(PP), considera importante resgardar os soutos de castiñeiros como parte esencial da natureza dos Ancares. Ademais, engádese a función ecolóxica de impedir a deterioración dunha árbore con decenas de anos de crecemento, en moitos casos, e de frear tamén o avance do lume que, desgraciadamente, ameaza cada ano a comarca do Bierzo mediante a roza dos soutos.
Gutiérrez Monteserín explica que esta iniciativa nace con carácter experimental. Por iso, inicialmente poranse uns 40 árbores a disposición de quen queira adoptar un castiñeiro. O obxectivo final, o que o alcalde espera que poida cumprirse para o ano que vén, se o proxecto ten boa aceptación, é alcanzar os 250 árbores distribuídas nunha superficie de máis de sete hectáreas situadas nas poboacións de Balboa e Chan de Vilar.
No municipio de Balboa o val ofrece abundancia de exemplares de castiñeiros da variedade castaña de parede, un froito saboroso, fácil de pelar e co relativo defecto de ser pequeno e algo máis engurrado que outras variedades, polo que non é tan valorada no mercado. Iso mantivo desde fai anos os prezos deste froito nuns mínimos que non supón un gran beneficio para o castañicultor. Por iso, o abandono está provocando a deterioración das árbores e tan só as persoas maiores, dentro do que poden facer ante a gran tarefa física de manter e recoller o froito, seguen mantendo os seus castiñeiros como algo tradicional. Con todo, recoller as castañas nas mellores condicións require un rozado e limpado varias veces ao ano.
O Concello limpará a primeira vez o castiñeiro e quen adopte a árbore deberá rozalo outra vez antes da recollida. Para realizar estas tareas, persoal do Consistorio acompañará aos adoptantes ata o seu castiñeiro para ensinarlles a coidalo e a recoller o froito de xeito adecuado para evitar danar a árbore. "Pódaa non é necesaria. Aquí non se podan, por iso os castiñeiros desta zona están todos sans", dixo Gutiérrez Monteserín.

Aínda que inicialmente neste proxecto estivo interesada a Cidade da Enerxía e ata a Universidade de León, a iniciativa nace só co impulso do Concello de Balboa, que non descarta a participación destas ou outras institucións.

Unha árbore personalizada
Cada castiñeiro que sexa adoptado será identificado dalgunha forma, ben cun número ou con algún símbolo ou calquera imaxe que poida permitir atopar a árbore no souto de castiñeiros. O Concello dispuxo que os castiñeiros, polo menos os primeiros, teñan unha boa localización, de forma que o "adoptante" non teña que percorrer demasiado tramo de monte para chegar ata o souto no que está a súa árbore.
As persoas interesadas en adoptar un castiñeiro deberán porse en contacto co Concello de Balboa a través do correo da Casa das Xentes na dirección: lacasadelasgentes@gmail.com. O Consistorio empezará nestes días a abrir a lista de espera de persoas interesadas en adoptar un castiñeiro. Desta forma, calquera que queira, independentemente de que viva en Balboa, en Madrid ou en calquera sitio do país, poderá ter o seu castiñeiro e as súas castañas parede só con comprometerse a realizar dúas ou tres visitas ao ano á súa árbore para coidalo e rozalo. É o mellor xeito de gozar dunhas castañas cultivadas e recollidas por un mesmo.


Castiñeiros en perigo
Un recente estudo realizado pola Universidade de León e a Fundación Cidade da Enerxía revelou que o chancro, a enfermidade que está matando aos poucos soutos da comarca berciana, acabou xa con 90.000 exemplares. Esta epidemia afecta actualmente ao 80,5% de exemplares, o que supón unhas 17.500 hectáreas de castañares no territorio comarcal. A principal causa da extensión da praga é a falta de coidado dos soutos, especialmente polos labores de injertado e poda, que abren feridas nas árbores que favorecen a expansión do chancro.
A creación da Marca de Garantía Castaña do Bierzo fai dous anos tamén está axudando á protección dos soutos. Na comarca recóllense uns 9 millóns de quilos dos preto de 15 que se producen cada ano no Bierzo. Unha maior protección e coidado das árbores permitiría non só mellorar a calidade do froito, senón tamén impulsar unha marca de calidade que permita á castaña do Bierzo competir con outras zonas produtoras.