A Voz. Aos amantes da natureza saíulles un affaire de primavera. O ensordecedor croa-croa da ra rela , especie ameazada, é todo un espectáculo sonoro que ata finais de xullo aínda pode presenciarse polas noites, baixo un dos teitos máis estrelados de Galicia, na charca de montaña da Lagúa (As Nogais). Sobre unha cota de 1.025 metros de altura, a lagoa dá acubillo a dez das catorce especies de anfibios que habitan en Galicia, algunhas en extinción, como a ra rela ou a salamandra pintega . Coa explosión da primavera as femias en celo provocan o canto desesperado das ras macho, un concerto que recupera, logo de moitos anos, a banda sonora para este espazo natural único nos Ancares.A boa noticia chega grazas á iniciativa conxunta das comunidades veciñas da Lagúa e Fonfría, que decidiron investir parte dos beneficios que reciben do monte na recuperación da charca, cuxas dimensións e equilibrio biolóxico foran alterados outrora pola actividade agrícola-gandeira. O seu uso tradicional como abrevadero para o gando explica que os veciños ampliasen a charca e limpasen os lodos dos fondos de forma regular, o que pode evitar que se secase definitivamente.
Logo dunha época de abandono, nos que a lagoa estivo inventariada como punto de recollida de auga para a extinción de incendios, os comuneiros devólvenlle agora unha mirada amable. Coa creación dun punto de interese especial para anfibios poñen un final feliz a séculos de estreita relación entre o pobo e a lagoa, dos que dá fe a toponimia.Coa posta en valor da lagoa, os comuneiros da Lagúa recuperan tamén o hábitat da ra, á que converteron en aceno de identidade. A rá de San Antón é o logotipo da comunidade de montes e a protagonista do traballo de educación ambiental que acompaña o acondicionamento da contorna da lagoa. Unha serie de paneis divulgativos converten A Lagúa nun alula ao aire libre. A rá de San Antón presenta nun póster aos seus compañeiros de charca, seis anuros (como o sapo común ou a ra rela) e catro urodelos (como o limpafontes palmado ou a salamandra pintega), que suman en total dez das catorce especies de anfibios catalogadas na nosa comunidade, o que dá unha idea da importancia o humidal da Lagúa como ecosistema.
Comunidades de montes que piden protección para as súas terras
O primeiro paso que deron as dúas comunidades de montes da Lagúa e Fonfría foi o acondicionamento da contorna do humidal para convertelo nun lugar atractivo e de lecer. «Vos sitios bonitos valen máis, tanto para vos que vivimos aquí, como para vos que veñen de paso», afirma Olga Alba, a presidenta da comunidade de Fonfría. Os traballos, que inclúen a sinalización dunha ruta de sendeirismo entre as dúas poboacións das Nogais, realizáronse baixo a premisa de «deixar intacta a charca para non alterar en nada ou seu ecosistema», segundo César Acevedo, o responsable de H2O Iniciativas non Medio Rural, a empresa encargada de dar forma ás pretensións dos comuneiros.As comunidades queren blindar agora o legado que construíron e van solicitar medidas de protección que garantan a conservación da lagoa. «A nosa intención é pedir que este espazo sexa incluído na Rede Natura 2000 e non catálogo de humedais dá Xunta de Galicia>», explica Fidel Gutiérrez, o presidente da comunidade de montes da Lagúa. Unha pretensión pouco común nunha comarca onde os veciños rexeitan unha e outra vez a creación do parque natural, interpretando que as categorías de protección do territorio só achegan restricións aos usos tradicionais. Na Lagúa e Fonfría os veciños invisten o proceso e reclaman a atención da Administración. O seu exemplo abre un camiño de esperanza para a convivencia cordial entre o home e a natureza.
Beleza e patrimonio natural
Aos atractivos e valor ecolóxico da charca súmanse a beleza e o patrimonio natural da contorna, nas inmediacións dos Ancares, o parque natural de Galicia. A Lagúa está situada nun lugar privilexiado, na serra que separa os vales dos ríos Bois e Navia, nas Nogais, e do río Cancelada, en Cervantes.
No hay comentarios:
Publicar un comentario